Δημήτρης Μυστακίδης: Η τέχνη της κιθάρας στα χρόνια του ρεμπέτικου | e-orfeas.gr

Το Δημήτρη Μυστακίδη τον "ανακάλυψα" πριν από σχεδόν 2 χρόνια, όταν διάβασα στο διαδικτυακό μουσικό περιοδικό TaR ένα άρθρο που αφορούσε την κυκλοφορία του δίσκου του «16 ρεμπέτικα τραγούδια με κιθάρα» [το άρθρο εδώ]. Πρόκειται πολύ αξιόλογη και αξιέπαινη προσπάθεια να αναδειχθεί η λαϊκή κιθάρα. Από τότε τον έχω παρακολουθήσει κατά καιρούς σε κάποιες τηλεοπτικές εκπομπές, στους δίσκους του, αναζητώ και ενημερώνομαι για τις εμφανίσεις του, αλλά δεν είχε τύχει να τον ακούσω ζωντανά (πλην της συμμετοχής του στην παρουσίαση του δίσκου του Βασίλη Φλώρου «Στις όχθες της αυγής» [το άρθρο εδώ]). Όταν πριν από μερικούς μήνες πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης η αντίστοιχη συναυλία, με συμμετέχοντες τους Βασίλη Σκούτα, Δημήτρη Μηταράκη, Χρήστο Μαστέλο, Μάρθα Φριντζήλα και Γιώργο Νταλάρα, μπορώ να πω πως είχα... σκάσει από τη "ζήλεια" μου που δεν ήταν δυνατόν να είμαι εκεί, οπότε ήταν πολύ μεγάλη η χαρά μου για την επανάληψη της συναυλίας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για δύο παραστάσεις! Παρασκευή 18 & Σάββατο 19 Νοεμβρίου! Όπως ανέφερε ο Δημήτρης Μυστακίδης οι βραδιές αυτές ήταν «η κορύφωση μιας προσπάθειας περίπου 10 χρόνων για την σε βάθος γνώση και ανάλυση του ρεπερτορίου αλλά και των τεχνικών δυνατοτήτων της λαϊκής κιθάρας.» Δύο βραδιές στις οποίες ακούστηκαν μεγάλα ρεμπέτικα τραγούδια με διαφορετικό ήχο, παιγμένα μόνο με κιθάρες! Το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό! Όσοι παρευρέθηκαν είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν όμορφες ερμηνείες και θαυμάσουν καταπληκτικές "πενιές" και ταξίμια! Από τους συμμετέχοντες δεν θα μπορούσα να ξεχωρίσω κάποιον, όλοι με εντυπωσίασαν για διαφορετικούς λόγους: κατ' αρχήν ο "οικοδεσπότης", ο Δημήτρης Μυστακίδης για την εξαιρετική του ιδέα να ακούγονται αυτά τα τραγούδια μόνο με κιθάρες, καθώς και για τη δεξιοτεχνία του στην κιθάρα αλλά και τις ερμηνευτικές του ικανότητες. Ο Βασίλης Σκούτας, ο Δημήτρης Μηταράκης και ο Χρήστος Μαστέλος για την πολύ ιδιαίτερη χροιά των φωνών τους, που κατά την άποψή μου ήταν οι ιδανικοί ερμηνευτές στα ρεμπέτικα τραγούδια που ακούστηκαν. Η Μάρθα Φριντζήλα, την οποία άκουσα πρώτη φορά σε ρεμπέτικα στις παραστάσεις «Τραγούδια για …τσίλιες και μια νύχτες» που πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι του 2007 στο Ηρώδειο, εντυπωσίασε για ακόμα μια φορά τους πάντες με τις εξαιρετικές ερμηνείες της, και ειδικά στην «Ταμπακιέρα» την οποία ερμηνεύει εξαιρετικά! Ο δε Γιώργος Νταλάρας, του οποίου η πορεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη τόσο με το ρεμπέτικο τραγούδι όσο και με την κιθάρα, κατάφερε να εντυπωσιάσει για ακόμα μια φορά, σε μια συναυλία στην οποία αναδείχθηκαν οι δεξιοτεχνικές του αρετές στην κιθάρα! Όσον αφορά στο σύνολο της συναυλίας, εκτός από την πολύ καλή δομή της, ήταν άριστη και η επιλογή των τραγουδιών και ιδίως για τους πιο "απαιτητικούς" ακροατές, καθώς εκτός από τα πολύ γνωστά ρεμπέτικα, ακούστηκαν και αρκετά πιο "ψαγμένα" τραγούδια! Κλείνοντας, δεν θα μπορούσα να μην κάνω μία αναφορά στο θέμα της προσέλευσης του κοινού, ενός θέματος που τον τελευταίο καιρό απασχολεί πάρα πολύ άπαντες σε όλους τους χώρους μουσικής, καθώς επίσης και στην επιλογή του συγκεκριμένου χώρου καθώς ειδικά το θέμα "Ρεμπέτικα και Μέγαρο" είναι μια μεγάλη ιστορία... Από πλευράς εισιτηρίων πιστεύω πως οι τιμές ήταν καλές και αισθητά μειωμένες σε σχέση με άλλες παραστάσεις του ΜΜΑ, καθώς τα εισιτήρια ξεκινούσαν από 12€ (Γ' Ζώνη) ενώ οι φοιτητές μπορούσαν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις με 7€. Στις υπόλοιπες ζώνες τα εισιτήρια ήταν στα 22€ (Β' Ζώνη), 32€ (Α' Ζώνη) και έφταναν στα 45€ (Διακεκριμένη Ζώνη). Η συναυλία πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», χωρητικότητας 1961 θεατών (σύμφωνα με τις πληροφορίες στην ιστοσελίδα του ΜΜΑ). Και στις δύο παραστάσεις η προσέλευση ήταν σε γενικές γραμμές η ίδια, ενώ παρατηρήθηκε το φαινόμενο να παραμένουν άδειες οι θέσεις της Α' και Β' ζώνης που βρίσκονται από τη μέση της αίθουσας και πίσω, καθώς και οι αντίστοιχες Ζώνες και η Διακεκριμένη στον εξώστη, σε αντίθεση με όλη τη Γ' Ζώνη που είχε πληρότητα. Στο σημείο αυτό, θέτω έναν προβληματισμό και ένα ερώτημα προς το Μέγαρο Μουσικής σχετικά με το πώς διαχωρίζονται οι Ζώνες στη συγκεκριμένη αίθουσα: αν ρίξει κανείς μια ματιά στο σχεδιάγραμμα της αίθουσας (http://www.megaron.gr/default.asp?pid=74&la=1) θα παρατηρήσει πως ο διαχωρισμός των ζωνών είναι δυσανάλογος (ομοίως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες αίθουσες). Συγκεκριμένα στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», η Γ' Ζώνη διαθέτει πολύ λίγες θέσεις σε σχέση με τις υπόλοιπες, καθώς και -κατά την άποψή μου- δεν είναι λογικό να θεωρούνται Α' Ζώνη θέσεις που βρίσκονται αρκετά μακριά από τη σκηνή (ιδίως οι πίσω-πίσω στον εξώστη!), παρά μόνο από πλευράς ακουστικής για κάποια είδη μουσικής. Μήπως θα έπρεπε ο διαχωρισμός των ζωνών να αλλάξει ή έστω διαφοροποιείται ανάλογα με την κάθε παράσταση; Τέλος, όσον αφορά στην επιλογή του Μεγάρου Μουσικής για μια συναυλία με ρεμπέτικα, πολλοί υποστηρίζουν πως τα ρεμπέτικα δεν ταιριάζουν σε έναν τέτοιο χώρο, και πως θα ήταν πιο καλός ένας μικρότερος πιο "παρεΐστικος" χώρος στον οποίο ο κόσμος θα είχε τη δυνατότητα να ανταλλάξει δυο κουβέντες ή να πιει κι ένα ποτό. Προσωπικά κι εγώ προτιμώ την δεύτερη εκδοχή, αλλά δεν μπορώ να παραβλέψω πως ένας χώρος σαν το Μέγαρο μπορεί να αναδείξει (και) τα ρεμπέτικα αφού ομολογουμένως είναι ο καλύτερος χώρος που διαθέτει η Ελλάδα από πλευράς ακουστικής! Θεωρώ πως ο Δημήτρης Μυστακίδης, όπως επίσης και ο Γιώργος Νταλάρας σε συναυλίες που έχει δώσει στο Μέγαρο τα προηγούμενα χρόνια, έχουν κερδίσει ένα μεγάλο "στοίχημα" αποδεικνύοντας ότι τα ρεμπέτικα μπορούν να ακουστούν και χωρίς ποτό και τσιγάρο! Τα τραγούδια των παραστάσεων (όπως αναγράφονται στο τυπωμένο πρόγραμμα που δόθηκε από το Μέγαρο) Ο μερακλής (οργανικό) / Σπύρος Περιστέρης Ζωίτσα / Κώστας Σκαρβέλης Πάλι μου κάνεις τον βαρύ / Κώστας Καρίπης Το κουκλί της Κοκκινιάς / Παναγιώτης Τούντας Είμαι φίνος μάγκας / Σπύρος Περιστέρης Θα χαθώ, μικρή μου / Κώστας Σκαρβέλης Καλόγρια / Μανώλης Χιώτης, στίχοι Γιώργος Γιαννακόπουλος Έχασα τα μάτια τα ωραία / Μανώλης Χιώτης Μακπουλέ / Γιώργος Μητσάκης Να γλιτώσουμε κι οι δυο / Μανώλης Χιώτης Για κοίταξε, βρε κόσμε / Μανώλης Χιώτης Βάλε με στην αγκαλιά σου / Βαγγέλης Παπάζογλου Παπατζής / Βαγγέλης Παπάζογλου Ο τεκές της Μαριγώς / Σπύρος Περιστέρης Κατάδικος / Γιάννης Εϊντζιρίδης (Γιοβάν Τσαούς) Σερβικάκι / Σπύρος Περιστέρης Γιατί δεν μας το λες / Γιώργος Κατσαρός Οι δυο σερέτες / Μανώλης Χρυσαφάκης Βουνό με βουνό / Μανώλης Χιώτης, Δημήτρης Σέμσης Ένας μάγκας στον Βοτανικό / Σπύρος Περιστέρης Ερηνάκι / Κώστας Σκαρβέλης Για κοίτα μια γυναίκα / Μανώλης Χιώτης Κοντραμπατζήδες / Κώστας Ρούκουνας Ούζο, μορφίνη και χασίς / Σπύρος Περιστέρης Σκότωσέ με / Μανώλης Χιώτης, στίχοι Χρήστος Κολοκοτρώνης Ζιγκουάλα / Μανώλης Χιώτης Η ταμπακιέρα / στίχοι Μίμης Τραϊφόρος & Γιώργος Γιαννακόπουλος, μουσική Ιωσήφ Ριτσιάδης Τζεμιλέ / Μανώλης Χιώτης Υπόγα / Κώστας Μπέζος Εφουμέρναμε / Μάρκος Βαμβακάρης Ξέμαγκας / Βαγγέλης Παπάζογλου Οργανικό (διασκευή) / Γιώργος Ζαμπέτας Χαράματα, η ώρα τρεις / Μάρκος Βαμβακάρης Κιθάρα, τραγούδι: Δημήτρης Μυστακίδης, Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Σκούτας, Δημήτρης Μηταράκης Τραγούδι: Μάρθα Φριντζήλα, Χρήστος Μαστέλος ΓΝΩΜΗ Γιώργος Νταλάρας : Ο δεξιοτέχνης κιθαριστής του ρεμπέτικου Τάσος Π. Καραντής Η σχέση του Γιώργου Νταλάρα με το ρεμπέτικο τραγούδι, είναι πολύχρονη, διαρκής, άρα κι ειλικρινής, με σταθερή δισκογραφία και ζωντανές παραστάσεις. Ποτέ δεν ασχολήθηκε περιστασιακά μαζί του, όπως έκαναν άλλοι συνάδελφοι της γενιάς του, βγάζοντας, έναν δίσκο, όταν το ρεμπέτικο ήταν της μόδας. Ούτε έγινε μίμος του, αφήνοντας μουστάκι, φορώντας ρεπούμπλικα και τραγουδώντας καρικατουρίστικα, σαν να βρισκόμαστε στο 1930. Το ερμήνευε και το ερμηνεύει, με βαθιά γνώση, ψάξιμο κι άσκηση, σύμφωνα με τα συμφραζόμενα της εποχής μας, γι’ αυτό κι είναι κι ο μόνος που το έχει περάσει στο ευρύ κοινό, όπως μαρτυρούν, αδυσώπητα, οι μεγάλοι αριθμοί των πωλήσεων των δίσκων του. Προσωπικά δε, επειδή δεν έχω βιωματική σχέση με το ρεμπέτικο – όπως κι οι περισσότεροι ακροατές πλέον – μόνο από τον Νταλάρα μπορώ να το ακούσω, γιατί θέλω να το ακούω ως ένα σημερινό λαϊκό άκουσμα που να με φτιάχνει, κι όχι ως ένα μουσειακό είδος που να μου προκαλεί δυσθυμία. Ο Δημήτρης Μυστακίδης είναι άξιος πολλών συγχαρητηρίων, αφού – έμπρακτα κι αυτός – έδειξε την αγάπη του για το ρεμπέτικο, μελετώντας, επί 10 χρόνια(!), το ρόλο της λαϊκής κιθάρας στα ρεμπέτικα τραγούδια. Οι συναυλίες αυτές, δηλαδή, με όλους του συντελεστές, που αναφέρονται στο ρεπορτάζ της Χρύσας Σωφρονά, είναι αποτέλεσμα μελέτης και δουλειάς 10 ετών! Τον ερμηνευτή Νταλάρα των ρεμπέτικων, τον ξέρουμε όλοι πολύ καλά, με τα ανεπανάληπτα, βιωματικά κι αυθεντικά, γυρίσματά του στις ερμηνείες του. Στις βραδιές αυτές – όντας ένας ολοκληρωμένος μουσικός - μας έδωσε κι ένα δείγμα του δεξιοτέχνη της κιθάρας, με υπέροχα ταξίμια, σόλα και παιξίματα, που με άφησαν έκπληκτο. Είχα να απολαύσω έτσι τον κιθαρίστα Νταλάρα από την εποχή των λάτιν. Εμένα, θα μου επιτρέψετε, όμως, να έχω μια μικρή ένσταση, για την επιλογή του χώρου. Σίγουρα, όπως γράφει κι η Χρύσα Σωφρονά : «αποδείχτηκε ότι τα ρεμπέτικα μπορούν να ακουστούν χωρίς ποτό και τσιγάρο», αλλά οι 4 κιθάρες κι οι 2-3 φωνές, σε μια τόσο μεγάλη αίθουσα, έχαναν τη ζεστασιά της εγγύτητας και φαινόντουσαν κάπως μακρινές. Ίσως, ειδικά, αυτό το πρόγραμμα, να έπρεπε να παρουσιαστεί σε μια, ας την ονομάσω, μικρή θεατρική μουσική σκηνή. Τέλος το ρεπερτόριο, ήταν σοφά επιλεγμένο, ώστε να αφορά τόσο το μέσο ακροατή όσο και τον ψαγμένο. Πάντως, οι δυο ειδικές αυτές βραδιές, είναι άξιες συγχαρητηρίων, και μακάρι να ξαναπαιχτούν και σε άλλους μικρότερους χώρους, καθώς και να αποτυπωθούν δισκογραφικά. Φωτογραφίες: Χάρης Ακριβιάδης (fotobox.gr)