Γιώργος Νταλάρας, Πίτσα Παπαδοπούλου στο Πόλις Theater | e-orfeas.gr
Είναι, από κάθε άποψη, μια από τις κορυφαίες καλλιτεχνικές συναντήσεις της χρονιάς, το επί σκηνής σμίξιμο του Γιώργου Νταλάρα με την Πίτσα Παπαδοπούλου, αφού, ο κορυφαίος ερμηνευτής κι η μεγάλη λαϊκή τραγουδίστρια, αποτελούν εγγύηση για ένα πρόγραμμα υψηλών προδιαγραφών αλλά κι επιδόσεων. Ο «ΟΡΦΕΑΣ» πήγε στο «ΠΟΛΙΣ THEATER» και είδε το πρόγραμμα των δυο μεγάλων καλλιτεχνών, αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή. Ένα οικολογικό διασκεδαστικό πρόγραμμα Γράφει ο Τάσος Π. Καραντής Το «ΠΟΛΙΣ THEATER» (Πέτρου Ράλλη 18) είναι μια μουσική σκηνή, στα κοινά πλαίσια των υπολοίπων και με τιμές της πιάτσας (τιμή φιάλης 180 ευρώ ανά 4 άτομα, είσοδος με ποτό 20 ευρώ). Ο χώρος είναι λιτός, ζεστός κι ανθρώπινος, το ίδιο κι η συμπεριφορά των σερβιτόρων. Ο εξαερισμός είναι καλός, δεν υπάρχει έντονη κάπνα (αφού καπνίζουν, αν και θα έπρεπε να απαγορεύεται), ενώ οι κεντρικοί διάδρομοι είναι άνετοι και μπορείς να κινηθείς, κάτι που δεν συμβαίνει σε αρκετές "έντεχνες μουσικές σκηνές", που σε στριμώχνουν σαν την σαρδέλα για να χωρέσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι κι έτσι ο πολιτισμός(τους) μένει στην ταμπέλα! Εδώ υπάρχει άνεση κινήσεων στους κεντρικούς διαδρόμους, αλλά το ίδιο θα έπρεπε να συνέβαινε και μεταξύ των τραπεζιών κι όχι να σηκώνεσαι 4-5 φορές κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όταν ο καθένας από το μπροστινό ή διπλανό τραπέζι πρέπει να πάει στην τουαλέτα. Ωραία εικαστική νότα στο χώρο δίνει η παρέμβαση του Μανώλη Παντελιδάκη, ενώ υπάρχει και 15λεπτο διάλειμμα στο 4ωρο(23.00 – 03.00) συνολικά πρόγραμμα. Εδώ, εννοείται, δεν υπάρχουν λουλούδια και χοροί στην, ανύπαρκτη, πίστα, υπάρχει όμως απαγόρευση ακόμα και για μια φωτό από το κινητό! Τα λέιζερ που σε στιγματίζουν ως παραβάτη πέφτουν βροχή, ενώ υπάρχουν κι οι επ’ αυτοφώρω επεμβάσεις! Προς τι αυτή η αυστηρότητα κι η υπερβολή για μια φωτογραφία; Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης! Το πρόγραμμα ξεκινά μ’ ένα ορχηστρικό ποτ πουρί από τα τραγούδια του καινούριου δίσκου του Νταλάρα, ενώ ο μεγάλος πρωταγωνιστής της βραδιάς, βγαίνει τραγουδώντας το, πανέμορφο, «Γι’ αυτό υπάρχουνε οι φίλοι», το οποίο, όπως δείχνουν κι οι αντιδράσεις του κόσμου, έχει ήδη αγαπηθεί. Η υποδοχή του Νταλάρα είναι θερμότατη, με ενθουσιώδη χειροκροτήματα κι επευφημίες, ενώ δεν λείπουν κι οι λεκτικές εκφράσεις αγάπης, ιδίως από τις γυναίκες(«Γιώργο σ’ αγαπώ» & «Γιώργο αγάπη μου»)! Αμέσως μετά την έναρξη, μας παρουσιάζονται κι όλοι οι υπόλοιποι συμμετέχοντες, μέσα από ένα, κάθε φορά, τραγούδι, που λένε μαζί με το Νταλάρα, η Ασπασία Στρατηγού με το «Όταν πέφτει το βράδυ» του Μιχάλη Κουμπιού, ο Μιχάλης Τζουγανάκης με το «Άστρα μη με μαλώνετε» κι η Πίτσα Παπαδοπούλου με το «Ξημερώνει» του Αντώνη Βαρδή. Η Ασπασία Στρατηγού παίρνει τη σκυτάλη, αλλά, ειλικρινά, θα ήθελα να ακούσω σε περισσότερα, κι όχι μόνο σε έντεχνα τραγούδια, αυτήν την ευλύγιστη και πολλά υποσχόμενη φωνή. Ενώ, τώρα, εξαντλείται μόνο στον Κραουνάκη(«Ανθρώπων έργα») και στον, πολυφορεμένο πια, Μάλαμα(«Τα πάγια») κι, επί της ουσίας, περνά απαρατήρητη, κάνοντας περισσότερο σεγόντα. Ο βασικός κορμός του προγράμματος του ίδιου του Νταλάρα αποτελείται από τις πιο μεγάλες επιτυχίες του της τελευταίας βασικά 20ετίας. Ενδεικτικά : «Αν υπάρχει λόγος», «Ο παλιός στρατιώτης», «Τα βεγγαλικά σου μάτια», «Θα περιμένω εδώ», «Καράβια βγήκαν στη στεριά», «Το πεπρωμένο», «Οι ελεύθεροι κι ωραίοι», «Κι αν σε θέλω κι αν με θέλεις» κ.ά. Ο κόσμος αγαπάει αυτά τα τραγούδια με τη φωνή του, γι’ αυτό και τ’ αναγνωρίζει από την πρώτη νότα και συμμετέχει, σιγοτραγουδώντας τα μαζί του. Η εμφάνιση της Πίτσας Παπαδοπούλου αποτελεί την έκπληξη, η οποία θα είναι θετική, αλλά κι αρνητική για τους θαυμαστές της. Θετική γιατί λέει μόνο εξωρεπερτοριακά τραγούδια κι αρνητική για τον ίδιο ακριβώς λόγο! Κι όσα τραγούδια λέει, που μπορεί να ακούστηκαν και να έκαναν επιτυχία και με τη φωνή της(«Έρωτά μου αγιάτρευτε», «Που πάει η αγάπη όταν φεύγει» κ.ά.), είναι δεύτερες εκτελέσεις. Εξαίρεση αποτελούν μόνο το «Τζάμπα καίει η λάμπα» και το «Με τελείωσες», που το λέει μαζί με τον Νταλάρα, επειδή το έχουν δισκογραφήσει κι οι δυο τους. Είναι δυνατόν όμως να μην λέει πασίγνωστες επιτυχίες της, όπως τα : «Μη μιλάς», «Γκρέμιστα», «Θυσιάστηκα», «Όλοι οι δρόμοι είσαι εσύ», «Θα τα βροντήξω», «Δεν μας ένιωσε καρδιά μου»;! Εν πάση περιπτώσει, είναι σκέτη απόλαυση σε τραγούδια της Αλεξίου(«Απόψε θέλω να πιω», «Μια ζωή μέσα στους δρόμους»), που της πάνε πολύ και τους δίνει μια άλλη, πιο λαϊκή, οπτική. Ακόμα και το χιλιοακουσμένο «Πριγκηπέσα» του Μάλαμα, το λέει τόσο παθιασμένα, αποδεικνύοντας πόσο τα τραγούδια του Μάλαμα θα πέταγαν σε άλλα ύψη αν τα έδινε να τα πουν μεγάλοι τραγουδιστές, σαν την Παπαδοπούλου και τον Νταλάρα. Ο Μιχάλης Τζουγανάκης με το εκρηκτικό ταπεραμέντο του, κυριολεκτικά, ξεσηκώνει τον κόσμο και καταχειροκροτείται, δείχνοντας το δρόμο για το πώς ένα τοπικό μουσικό ιδίωμα – το κρητικό - μπορεί να μας αφορά όλους : παιγμένο σημερινά, σύγχρονα αλλά και με σεβασμό, με ένταση και νεύρο! Είναι απολαυστικός στα «Γραμβούσα», «Πάλι», «Ο πόνος» κ.ά. Και, πραγματικά, είναι καταπληκτικό το πώς περνάει ο ρυθμός μέσα από το κορμί του και το κινεί, κάνοντάς το, συνάμα, ένα με το λαούτο! Από τις πιο όμορφες κι εξωστρεφείς στιγμές του προγράμματος είναι η ελληνόφωνη λάτιν ενότητα. Ο Νταλάρας παίζει κι ερμηνεύει με πολύ κέφι αυτά τα τραγούδια και μαζί με την Παπαδοπούλου ξεσηκώνουν τον κόσμο στους ζωηρούς ρυθμούς τους. Θα τους απολαύσετε σε κομμάτια του Ζαμπέτα(«Τι σου ’κανα και μ’ εγκατέλειψες») και του Χιώτη(«Πολλές φορές», «Σβήσε τη φλόγα», «Περασμένες μου αγάπες»), αλλά και σε ανάλογου ύφους νεότερα, όπως το «Τζάμπα καίει η λάμπα» του Καμπουρίδη και το «Ποτήρι» από το νέο δίσκο του Νταλάρα. Δεν μπορούσε, φυσικά, και λόγω Πίτσας Παπαδοπούλου, να λείπει κι η αναφορά στον Καζαντζίδη, αν και γίνεται μέσα από πασίγνωστα τραγούδια(«Αλλοτινές μου εποχές», «Παράπονο», «Αγριολούλουδο», «Δεν θα ξαναγαπήσω», «Ζιγκουάλα», «Ας παν στην ευχή τα παλιά»), ενώ θα μπορούσε να γίνει μια πιο ψαγμένη επιλογή. Τα ερμηνεύουν, πάντως, εξαιρετικά, με γνώση κι αγάπη κι οι δυο τους. Νταλάρας, χωρίς αναφορά στη χρυσή του ρεπερτοριακά δεκαετία του ’70 δεν γίνεται κι έτσι προς το τέλος του προγράμματος ακούμε Καλδάρα, Κουγιουμτζή, Λοίζο και Σπανό μέσα από τραγούδια σταθμούς : «Έχω έναν καφενέ», «Η φαντασία», «Στην αλάνα», «Άσε με πάλι να σου πω» κ.ά. Με το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου», εξάλλου, ολοκληρώνεται και το πρόγραμμα με όλους μαζί επί σκηνής, ενώ θεωρώ, άστοχη, τουλάχιστον την βραδιά που παρακολούθησα, την «Τράτα» του Θανάση Παπακωνσταντίνου, για ανκόρ. Ωραίο τραγούδι είναι, αλλά όχι για τις 3 το πρωί και μετά απ’ αυτό το, λυτρωτικά μελωδικό, λαϊκό αριστούργημα του Κουγιουμτζή. Τελικές εντυπώσεις λοιπόν! Το πρόγραμμα, συστήνεται ανεπιφύλακτα σε όλους όσους θέλουν να απολαύσουν όμορφα, κλασικά και διαχρονικά τραγούδια, ερμηνευμένα από δυο πολύ μεγάλες φωνές και παιγμένα από μια καλοκουρντισμένη αψεγάδιαστη πλήρη ορχήστρα που προσφέρει πεντακάθαρο ήχο. Η Παπαδοπούλου θα σας νταλκαδιάσει με τις παθιασμένες ερμηνείες της, ενώ ο Νταλάρας θα σας απογειώσει με τη φρεσκάδα και το κρύσταλλο της φωνής του. Θα πω όμως και το παράπονό μου, ότι, δηλαδή, μου έλειψαν περισσότερα τραγούδια από το ακραιφνώς λαϊκό ρεπερτόριο του Νταλάρα(από τους δίσκους του με το Νικολόπουλο και τον Άκη Πάνου), τα ρεμπέτικα, αλλά και ξεχασμένα λαϊκά διαμάντια των δεκαετιών του ’60 και του ’70, που θα μπορούσε να ψάξει και να προτείνει ο Νταλάρας, ειδικά σ’ αυτό το πρόγραμμα που συνεργάζεται με την Πίτσα Παπαδοπούλου. Σε μια αθηναϊκή νύχτα όμως, που επικρατεί το γκλάμουρ, το κιτς(αυτά τα δυο πάνε μαζί), οι άφωνοι κι οι μέτριοι(“έντεχνοι” κι “εμπορικοί”), ένα τέτοιο πρόγραμμα σαν κι αυτό, με δυο σπουδαίες φωνές, αλλά και τραγούδια, συστήνεται – μ’ όλες τις παραπάνω καλοπροαίρετες παρατηρήσεις μου - ανεπιφύλακτα. Μπορεί να μην αποτελεί μια καινοτόμο καλλιτεχνική πρόταση και να μην έχει τις μεγάλες κορυφώσεις, αλλά είναι ένα οικολογικό διασκεδαστικό πρόγραμμα! ΓΝΩΜΗ Που συναντιούνται καλύτερα οι φίλοι του Γιώργου Νταλάρα; Γράφει ο Τάσος Καραντής Παρακολουθώντας το πρόγραμμα στο «ΠΟΛΙΣ THEATER », με τον τίτλο «Εκεί που οι φίλοι συναντιούνται», αναρωτήθηκα, ποιος είναι, τελικά, ο πιο κατάλληλος χώρος για το Γιώργο Νταλάρα, στις μέρες μας τουλάχιστον. Πριν όμως καταθέσω τη γνώμη μου, οφείλω να κάνω μια αναφορά στις ζωντανές εμφανίσεις του. Ο Γιώργος Νταλάρας έκανε την πρώτη προσωπική επανάστασή του ως καλλιτέχνης πολύ νωρίς, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν, 25χρονος και πάνω στην άνοδό του, άφησε τα νυχτερινά κέντρα στης εποχής(«ΣΤΟΡΚ», «ΔΕΙΛΙΝΑ») και συνεργασίες με ονόματα σαν τη Μαρινέλλα και το Στράτο Διονυσίου και τράβηξε για τις μπουάτ της Πλάκας(«ΘΕΜΕΛΙΟ», «ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ»). Εμφανίστηκε εκεί ως και τις αρχές της δεκαετίας του ’80, έχοντας ένα κοινό που το αποτελούσε ο φοιτητόκοσμος, αλλά κι ευρύτερα ο κόσμος της Αριστεράς. Από τις ιστορικές συναυλίες στον «ΟΡΦΕΑ»(1982-1983), όπου προέκυψε κι ο διπλός ζωντανός δίσκος του «Τα τραγούδια μου», που είναι το πιο εμπορικό live στην ιστορία της ελληνικής δισκογραφίας, ακολούθησε μια διαδρομή σε μεγάλους συναυλιακούς χώρους και στα θέατρα(«ΟΡΦΕΑΣ», «ΤΕΝΤΑ» «ΠΕΡΟΚΕ», «ΑΤΤΙΚΟΝ», «ΑΚΡΟΠΟΛ» «ΠΑΛΛΑΣ»), ως και τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Ήταν η περίοδος που πέρασε στο ευρύ κοινό ως ένας καθαρά συναυλιακός τραγουδιστής, μη έχοντας σχέση με τη νύχτα και τα παρελκόμενά της. Βέβαια, για την επιλογή του αυτή και τη, γενικότερη, τεράστια δημοφιλία του, σχολιάστηκε αρκετά αρνητικά, αλλά, όπως το γράφει κι ο Γιώργος Νοταράς(«Από τις 78 στροφές στο cd – 80 χρόνια ελληνικής δισκογραφίας», σελ. 58) : «… όχι χωρίς να αποφύγει κι αρνητικά σχόλια, αλλά και με τέτοια αποδοχή από τον κόσμο, έτσι που οι αρνητικές κρίσεις(ορισμένες είχαν και βάση) μόνο ως γκρίνια θα μπορούσαν να εκληφθούν»! Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, το τραγούδι που δεν ήταν αποκλειστικά διασκεδαστικό ή ορίτζιναλ λαϊκό, άρχισε να μετακινείται προς τις μουσικές σκηνές, οι οποίες ήταν μια μέση κατάσταση, μεταξύ των παλιών μπουάτ και των κλασικών νυχτερινών μαγαζιών : δεν υπήρχε φαγητό, λουλούδια, χοροί στην πίστα και οι τιμές ήταν πιο προσιτές – υπήρχαν όμως τα τσιγάρα, το μεταμεσονύχτιο ωράριο, έστω κι ως τις 02.30 – 03.00, και μια γενικότερη ατμόσφαιρα νύχτας. Όταν ανακοινώθηκαν οι εμφανίσεις του Νταλάρα στην «Ιερά Οδό», αρχικά ξένισαν, ιδιαίτερα το κοινό της γενιάς μου (40+), που τον πρωτογνωρίσαμε ζωντανά στα θέατρα και τις συναυλίες. Οι συγκεκριμένες βέβαια 3 χρονιές(1996-1999) ήταν πολύ επιτυχημένες κι εμπορικά και καλλιτεχνικά(συνεργασίες με ΠΥΞ ΛΑΞ – ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΥΠΟΠΤΟΥΣ – ΥΠΟΓΕΙΑ ΡΕΥΜΑΤΑ- Μπρέγκοβιτς – Φραγκούλη-Τσαλιγοπούλου κ.ά.). Ακολούθησε η 3ετία (2000-2002) του «ΖΥΓΟΥ»(επιστροφή στην Πλάκα), με εξίσου ενδιαφέρουσες συνεργασίες(Πάνος Κατσιμίχας, Μπάμπης Στόκας, Στέλιος Βαμβακάρης, Γεράσιμος Ανδρεάτος κ.ά.). Απ’ αυτήν μάλιστα την περίοδο προέκυψαν και live δίσκοι(«Ζωντανή ηχογράφηση στην Ιερά Οδό Ι & ΙΙ», «Από καρδιάς – ζωντανή ηχογράφηση στον Ζυγό»). Βέβαια, παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια, συνεχίζονταν οι καλοκαιρινές συναυλίες, καθώς κι οι εμφανίσεις στο Μέγαρο Μουσικής και στο Ηρώδειο, με ειδικά προγράμματα κι αφιερώματα. Το μεγάλο σοκ ήρθε την περίοδο 2004 – 2005, με τις εμφανίσεις στην «ΑΡΕΝΑ» μαζί με τον Αντώνη Ρέμο. Ήταν μια ξεκάθαρη επιστροφή στις μεγάλες πίστες, με όλες τις “αμαρτίες” τους(λουλουδοπόλεμος, χοροί στην πίστα και το γενικότερο γκλάμουρ κλίμα που επικρατεί εκεί). Στην πορεία διορθώθηκε κάπως η κατάσταση (απαγορεύτηκαν οι ρίψεις των λουλουδιών και το ανέβασμα στην πίστα, στα μέρη του προγράμματος που εμφανιζόταν ο Νταλάρας), αλλά το όλο κλίμα ήταν αυτό της νυχτερινής πίστας. Οφείλω να πω όμως, ότι ο Νταλάρας, κι εκεί μέσα, τραγουδούσε το κλασικό του ρεπερτόριο κaι πως οι εμφανίσεις αυτές είχαν τεράστια εμπορική επιτυχία και συμμετοχή κόσμου, με σχεδόν πενθήμερα σ’ έναν τεράστιο χώρο. Όπως, επίσης, πρέπει να επισημάνω ότι ο Νταλάρας άκουσε, επιλεκτικά, και τα εξ’ αμάξης, όσα, για παράδειγμα, δεν άκουσε η Πρωτοψάλτη όταν συνεργάστηκε με το Ρέμο ή η Μαριώ με τη Βίσση ή ο Μητροπάνος με τη Ζήνα. Τελικά, για να επανέλθω στην «ΑΡΕΝΑ», ο Νταλάρας, παραδέχτηκε πως ήταν λάθος η συγκεκριμένη συνεργασία του κι οι εμφανίσεις του αυτές και το δήλωσε και δημόσια. Όταν το 2007 - με αφορμή τα 40χρονά του στη δισκογραφία – ξεκίνησε στο «ΠΑΛΛΑΣ» τις εμφανίσεις του, με τίτλο «Όλα από την αρχή», στα πλαίσια μιας συνέντευξης που του πήρα για τον «ΟΡΦΕΑ», τον ρώτησα ευθέως : «Επιστρέφετε σ’ ένα θεατρικό – συναυλιακό χώρο ύστερα από αρκετά χρόνια. Αν δει κανείς, ιστορικά, την διαδρομή των ζωντανών εμφανίσεών σας, είναι η εξής : λαϊκά κέντρα – μπουάτ – θεατρικοί / συναυλιακοί χώροι – μουσικές σκηνές (“Ιερά Οδός” – “Ζυγός”) – το πείραμα της “Αρένας” κι η φετινή επιστροφή στο “Παλλάς”. Έχετε πλέον κατασταλάξει στο ποιος είναι ο “χώρος του Νταλάρα”;». Και μου απάντησε : «Ασφαλώς και έχω κατασταλάξει εδώ και δεκάδες χρόνια. Οι συναυλίες, οι συναυλίες στο θέατρο. Ίδιο συναίσθημα χαράς μου πρόσφεραν ίσως οι μπουάτ στην Πλάκα, το “Θεμέλιο” κι η “Διαγώνιος” πριν πολλά χρόνια.». Δυο χρόνια όμως μετά(2009)επανήλθε στη νύχτα με τις εμφανίσεις στο «ΠΟΛΙΣ THEATER» και τη συνεργασία του με την Πίτσα Παπαδοπούλου. Βέβαια, το «ΠΟΛΙΣ THEATER» είναι μουσική σκηνή κι όχι μεγάλη πίστα, όπως η «ΑΡΕΝΑ», αλλά δεν παύει, όπως και να το πούμε, να είναι ένα νυχτερινό μαγαζί με ποτά, τσιγάρα και ξενύχτι. Παρακολουθώντας το πρόγραμμα στο «ΠΟΛΙΣ THEATER», διέκρινα ότι η μεγάλη πλειοψηφία του κοινού ανήκε, σε ένα ευρύτερο ουδέτερο ακροατήριο, που αρέσκεται να διασκεδάζει σε όλους, με τη σειρά, τους γνωστούς και δημοφιλείς τραγουδιστές, απ’ τους οποίους γνωρίζει μόνο τα μεγάλα τους σουξέ. Είναι, δηλαδή, ένα κοινό που πηγαίνει εκεί – και φυσιολογικά θα έλεγα – για να διασκεδάσει, αλλά όχι για να ακούσει προσεκτικά, ερμηνείες, ενορχηστρώσεις και να παρακολουθήσει καλλιτεχνικές προτάσεις ή, έστω, προγράμματα με ένα συγκεκριμένο κόνσεπτ. Και το καλό διασκεδαστικό πρόγραμμα χρειάζεται, δεν το κατηγορώ, όλοι μας πηγαίνουμε και να διασκεδάσουμε, αλλά, υπάρχουν δεκάδες πολύ καλοί τραγουδιστές που υπηρετούν σ’ αυτούς τους χώρους και προσφέρουν σ’ αυτό το είδος του καλού διασκεδαστικού τραγουδιού, που διαθέτει ποιότητα κι αλήθεια. Φυσικά, μπορεί να το κάνει, πανεύκολα κιόλας, κι ο Νταλάρας! Αυτό είναι όμως το ζητούμενο; Βλέποντας τον στη σκηνή του «ΠΟΛΙΣ THEATER», τον χάρηκα, λεπτός σαν παλικαράκι, ενδυματολογικά λιτός, απλός, μια σεμνή παρουσία με την κιθάρα του. Κι η φωνή κρυστάλλινη! Με μια φρεσκάδα και δυνατότητες που θα τις ζηλεύουν τραγουδιστές που έχουν τα μισά του χρόνια! Κι ερμηνευτικά βρίσκεται στην κορυφή του! Ακόμα και σ’ αυτόν τον χώρο και τις συνθήκες, έπαιρνε, όποιος ήθελε, μικρά ψήγματα μεγάλων ερμηνειών και μόνο στο πως χρωμάτιζε με μια λεπτών ερμηνευτικών αποχρώσεων γκάμα, λέξεις κομβικές, όπως αγάπη, μάνα, έρωτας, θάνατος … Θα πω ευθέως τη γνώμη μου! Όχι για να το παίξω συμβουλάτορας – μακριά από μένα τέτοιοι ρόλοι – αλλά για να καταθέσω μια δημοσιογραφική γνώμη, από καρδιάς όμως, αφού, πρώτα απ’ όλα, είμαι ακροατής του καλού ελληνικού τραγουδιού, που σέβομαι κι αγαπώ όλους τους σπουδαίους καλλιτέχνες σαν τον Νταλάρα, τον οποίον τον παρακολουθώ ανελλιπώς τα τελευταία 30 χρόνια. Ο Γιώργος Νταλάρας είναι σήμερα 60 χρονών, έχει κάνει μια μαγευτική διαδρομή στο ελληνικό τραγούδι κι έχει γευτεί, κυριολεκτικά, τα πάντα και κυρίως την αγάπη του λαού! Μεγάλο πράγμα, που το ζηλεύουν οι, κι ακόμα και στα αισθήματα, μικροί! Φωνητικά κι από πλευράς ερμηνευτικής γκάμας, αποτελεί σχολείο, είναι - αντικειμενικά και νηφάλια - μαζί με τον Γιάννη Πάριο (αν κι αυτός έχει ακολουθήσει μιαν άλλη διαδρομή όσον αφορά τα live του), οι κορυφαίοι σήμερα, εν ζωή, Έλληνες ερμηνευτές. Νομίζω λοιπόν, για να εστιάσω στον Νταλάρα, πως όσο, ακόμα, είναι ακμαίος, δεν πρέπει να σπαταλά τη φωνή του σε χώρους νυχτερινής διασκέδασης. Υπάρχουν πολλοί για να το κάνουν αυτό. Γιατί εγώ έτσι το βλέπω, ένας κορυφαίος ερμηνευτής σαν το Νταλάρα, όταν τραγουδά, είναι για να τον κοιτάς στο στόμα κι όχι να ’χεις το δικό σου στόμα γεμάτο! Και πώς να καταθέσει σε τέτοιους χώρους συνταρακτικές ερμηνείες, αυτός «ο περισσότερο δραματικός τραγουδιστής που έβγαλε η Ελλάδα», κατά τον Λευτέρη Παπαδόπουλο; Δεν χρειάζεται να ειπωθεί συγκεκριμένη πρόταση από πλευράς μου, αλίμονο, εγώ, απλά, νηφάλια μα και με αγάπη, διακρίνω το λογικό πλαίσιο. Από εκεί και πέρα οι κατάλληλοι χώροι θα βρεθούν για να καταθέτει την τέχνη του – μέσα από συγκεκριμένες καλλιτεχνικές προτάσεις σε είδη κι αφιερώματα σε πρόσωπα - πιο τακτικά και προσιτά, στο κοινό εκείνο που διψάει για μεγάλες ερμηνείες. Κέφι να ’χει! Ο ποιητής Γιώργος Κακουλίδης έχει γράψει («Ριζοσπάστης»/25-7-2004) : «πως τώρα πια ο Γιώργος Νταλάρας είναι όλος μια φωνή». Νομίζω, πως οι φίλοι αυτής της φωνής πρέπει να συναντιόμαστε και να την συναντάμε σε χώρους που να μπορεί να περάσει στα κύτταρά μας και να μας συγκλονίσει. Χορταστικό 4ώρο πρόγραμμα που περιλαμβάνει τα πάντα! Γράφει η Χρύσα Σωφρονά
Η συνεύρεση του Γιώργου Νταλάρα με την Πίτσα Παπαδοπούλου επί σκηνής, ήταν για μένα μια ευχάριστη έκπληξη αφού θα άκουγα τους μεγάλους αυτούς ερμηνευτές σε ένα κατά βάση λαϊκό πρόγραμμα. Επίσης, πολύ θετικό είναι το γεγονός της συμμετοχής της Ασπασίας Στρατηγού, μιας από τις καλύτερες νέες παρουσίες στο ελληνικό τραγούδι. Όσο για τον Μιχάλη Τζουγανάκη, γνώριζα πως είναι εξαιρετικός μουσικός και όσες φορές τον είχα ακούσει ζωντανά με είχε καταπλήξει, αλλά αρχικά η συμμετοχή του με είχε προβληματίσει όσον αφορά στο πώς θα “δένει” με το υπόλοιπο σχήμα. Τελικά διαπίστωσα πως αν και το ρεπερτόριό του απέχει αρκετά από αυτό του υπόλοιπου προγράμματος, ο Κρητικός καλλιτέχνης δίνει τη δική του ξεχωριστή πινελιά. Και αν στις πρώτες παραστάσεις στο Πolis Theater το πρόγραμμα ήταν αρκετά προβληματικό ως προς τη δομή, τη συνοχή του, καθώς επίσης και την επιλογή των τραγουδιών, από το νέο έτος βελτιώθηκε κατά πολύ, με κάποιες ουσιαστικές αλλαγές και προσθήκες. Πρόκειται για ένα χορταστικό 4ωρο περίπου πρόγραμμα που περιλαμβάνει… τα πάντα! Από τα τραγούδια του καινούριου δίσκου του Γιώργου Νταλάρα μέχρι τα παλιά του Σταύρου Κουγιουμτζή και του Μάνου Λοΐζου, από τα τραγούδια του Μάλαμα, του Κραουνάκη και του Θανάση Παπακωνσταντίνου μέχρι τα πιο λαϊκά του Καζαντζίδη, και από τα ελληνόφωνα Λάτιν μέχρι τα παραδοσιακά Κρητικά ηχοχρώματα. Στο πρώτο μέρος του προγράμματος θα ακούσει κανείς τον Γιώργο Νταλάρα σε τραγούδια όπως τα «Γι’ αυτό υπάρχουνε οι φίλοι», «Αν υπάρχει λόγος», «Ο παλιός στρατιώτης», «Τα βεγγαλικά σου μάτια», «Καράβια στη στεριά», «Πεπρωμένο», «Μ’ ένα παράπονο», «Κληρώθηκα», «Με βάρκα την Ελλάδα», «Κι αν σε θέλω». Η Ασπασία Στρατηγού ερμηνεύει σόλο τα «Ανθρώπων έργα» και «Πάγια», ενώ την απολαμβάνουμε σε όμορφα ντουέτα με τον Γιώργο Νταλάρα («Όταν πέφτει το βράδυ», «Φύλλο στο νερό», «Στα χρόνια της υπομονής»), με τον Μιχάλη Τζουγανάκη στον «Στυλίτη» του Θ. Παπακωνσταντίνου, και από εκεί και πέρα σε σεγόντα. Προσωπικά θα ήθελα να την άκουγα λίγο περισσότερο στο πρόγραμμα. Ο Μιχάλης Τζουγανάκης ερμηνεύει τραγούδια από το προσωπικό του ρεπερτόριο όπως η «Γραμβούσα», ο «Πόνος», «Πάλι-πάλι». Την Πίτσα Παπαδοπούλου την ακούμε κυρίως σε τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη καθώς επίσης και σε τραγούδια «άλλων», όπως τα «Απόψε θέλω να πιω», «Αυτή η νύχτα μένει» (Στ. Κραουνάκη), «Πού πάει η αγάπη όταν φεύγει», «Πριγκηπέσα», «Τσιγάρο ατέλειωτο» (ντουέτο με Γ. Νταλάρα), ενώ μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι στο πρόγραμμα τα τραγούδια από το προσωπικό της ρεπερτόριο είναι ελάχιστα (π.χ. «Τζάμπα καίει η λάμπα»). Το πρώτο μέρος του προγράμματος κλείνει με μια σειρά τραγουδιών που “καλούν” τον κόσμο για χορό: «Ζιγκουάλα», «Τζάμπα καίει η λάμπα», «Τι σου ‘κανα και μ’ εγκατέλειψες», «Σβήσε τη φλόγα», «Περασμένες μου αγάπες». Το δεύτερο μέρος ανοίγει ο Μιχάλης Τζουγανάκης με «εκρηκτικές» ερμηνείες σε τραγούδια του ρεπερτορίου του, και ακολουθεί «λαϊκό πρόγραμμα» που περιλαμβάνει τραγούδια που αγαπήθηκαν με τη φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη, τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα, κ.ά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στιγμή που ο Νταλάρας επιλέγει να πει μερικά “εκτός προγράμματος” τραγούδια. Εκεί θα ακούσει κανείς παλιά “ξεχασμένα” τραγούδια, που αγαπήθηκαν όμως αδικήθηκαν. Στο Πolis Theater, είχα την τύχη και τη χαρά να ακούσω – μεταξύ των άλλων – το αγαπημένο μου «Πάνε να πεις» καθώς επίσης και το «Μάνα δεν φυτέψαμε» του Μάνου Λοΐζου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου, τραγούδια του Κουγιουμτζή όπως τα «Μ' έκοψαν με χώρισαν στα δυο», «Αν ήτανε να σ' αρνηθώ», «Χάντρα στο κομπολόι σου», «Είναι πια καιρός» και «Τρελοί και άγγελοι», μέχρι και τον «Μανώλη» "αλά Αττικόν 1991" με τον Χρήστο Ζέρβα στο “ρόλο” του Μανώλη! Προσωπικά θα ήθελα να άκουγα περισσότερα τραγούδια - "εκπλήξεις", όπως επίσης θα ήθελα να κάνει ο Νταλάρας συναυλίες μόνο με τέτοια τραγούδια! Μια στιγμή η οποία είναι από μόνη της «highlight», είναι ο τρόπος που ο Γιώργος Νταλάρας παρουσιάζει την ορχήστρα στις εμφανίσεις του! Τη βραδιά που βρέθηκα στο Πolis επέλεξε να παρουσιάσει τους μουσικούς σαν “ζευγάρια” (ντραμς-κρουστά, κιθάρες, μπουζούκια, πλήκτρα-πιάνο κ.ο.κ) με ιδιαίτερα ευφάνταστο και χιουμοριστικό τρόπο, καταλήγοντας στην εξής ατάκα: «Μου λένε τα παιδιά (σ.σ.: οι μουσικοί): Όλο λες για μας τον τελευταίο καιρό... Αφού δεν έχεις χιούμορ (είναι γνωστό ότι εγώ δεν έχω χιούμορ) άσε τις κρυάδες! Και τους λέω: μπορεί να μην έχω χιούμορ, αλλά έχω το ΠΑ.ΣΟ.Κ μέσ’ στο σπίτι μου!» Νομίζω πως ήταν η καλύτερη απάντηση σε όσους λένε πως δεν έχει χιούμορ! Άφησα για το τέλος τους «αφανείς ήρωες», τους μουσικούς. Η ορχήστρα αποτελείται από 15 εξαιρετικούς μουσικούς, με τους οποίους συνεργάζεται ο Γιώργος Νταλάρας τα τελευταία χρόνια. Αν τους παρατηρήσει κανείς θα διαπιστώσει πως όλοι μαζί είναι σαν ένα σύνολο από το οποίο δεν μπορείς να αφαιρέσεις τίποτα! Μια ορχήστρα «δεμένη», καλοκουρδισμένη, έτοιμη να απογειώσει κάθε τραγούδι! Είναι οι: Σπύρος Παναγιωτόπουλος στα ντραμς, Ανδρέας Παππάς στα κρουστά, Γιώργος Μάτσικας και Νίκος Μέρμηγκας στα μπουζούκια, Χρήστος Ζέρβας και Βασίλης Κετεντζόγλου στις κιθάρες, Θανάσης Σοφράς στο μπάσο, Γιώργος Μαρινάκης στο βιολί, Αποστόλης Βαγγελάκης στα πνευστά, Ντάσο Κούρτι στο ακορντεόν, Δημήτρης Κωστόπουλος στα πλήκτρα, Γιώργος Σκορδαλός στην κρητική λύρα και ο Γιώργος Παπαχριστούδης στο πιάνο και στις ενορχηστρώσεις. Οι παραστάσεις θα ολοκληρωθούν στο τέλος του μήνα. Σπεύσατε! Φωτογραφίες: Χρύσα Σωφρονά * Οι παραστάσεις (κάθε Παρασκευή και Σάββατο), σύμφωνα, με πληροφόρηση που είχαμε από το «ΠΟΛΙΣ THEATER», ολοκληρώνονται στις 27/2.
--
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 17/2/2010 στο περιοδικό «Ορφέας» - www.e-orfeas.gr στη στήλη "Μουσικά ρεπορτάζ"
- Η πρώτη πιο "σοβαρή" φωτογράφιση μουσικής παράστασης... με... δανεικό εξοπλισμό. Η φωτογραφική μηχανή ήταν της συμφοιτήτριάς μου Αντιγόνης και ο τηλεφακός που χρησιμοποίησα ήταν νοικιασμένος από το RentPhotoVideo στο Παγκράτι...
