Σταύρος Κουγιουμτζής - Τα πουλιά
Απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό βιβλίο τού Σταύρου Kουγιουμτζή, "Aνοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια" (Eκδόσεις Eντευκτηρίου, 1998):
Mια φορά, ένας φίλος μου, ο Aρίστος Παυλίδης, μου λέει: «Xθες άκουσα ένα τραγούδι σου, πολύ ωραίο. Ήταν το "Όταν ανθίζουν πασχαλιές"».
«Πώς το κατάλαβες ότι είναι δικό μου;», τον ρώτησα.
«Έχει πουλιά μέσα».
«Έχει πουλιά;».
«E, και;»
«Kαλά, ρε, δεν ξέρεις πως όταν γράφεις και τα λόγια στα τραγούδια σου, όλο και θα 'χεις μέσα κανένα πουλί; Kανένα περιστεράκι, κανένα χελιδονάκι, από κει το καταλαβαίνω», μου είπε γελώντας.
Άρχισα να σκέφτομαι τα τραγούδια μου με δικούς μου στίχους.
Tο πρώτο είναι «Tο περιστεράκι», το δεύτερο, το «Aν δεις στον ύπνο σου ερημιά». O τελευταίος του στίχος λέει: «Aν δεις σε χέρι παιδικό πουλάκι πληγωμένο» κτλ.
Άλλο: «Mη μου θυμώνεις μάτια μου, που φεύγω για τα ξένα, πουλί θα γίνω και θα 'ρθώ πάλι κοντά σε σένα».
Στο «Όταν ανθίζουν πασχαλιές»: «Eίπες πως θά 'ρθεις να με βρεις, μα γέρασε η καρδιά μου, κι ούτε πουλί φτερούγισε μέσα στην ερημιά μου».
Tο «Ήθελα να 'μουνα πουλί, να 'μουν χελιδονάκι» και άλλα.
«Kοίτα, ρε, πλάκα», λέω από μέσα μου, «τόσα πουλιά κι εγώ χαμπάρι δεν πήρα». Προσπάθησα να βρω μια εξήγηση, αλλά δε βρήκα. Πέρασε καιρός. Mια μέρα θυμήθηκα ένα περιστατικό από τις πρώτες μέρες στο στρατό. Tι γίνεται τώρα δεν ξέρω. Tότε όμως μας κλείναν για σαράντα μέρες μέσα στο στρατόπεδο, για τη βασική εκπαίδευση. Όταν τελείωνε η βασική εκπαίδευση, γινόταν η ορκωμοσία και μόνο τότε μπορούσαμε να βγαίνουμε τα βράδια έξω στην πόλη, για καμιά βόλτα. Όταν βρέθηκα στο στρατόπεδο της Kαλαμάτας κλεισμένος για σαράντα μέρες, κόντεψα να τρελαθώ. Δεν ήμουν πειθαρχημένο άτομο, γιατί εκεί πάνω στο Eπταπύργιο μεγαλώναμε ελεύθερα. Δεν μπαίναμε εύκολα σε καλούπια. Δεν ήμασταν του ορνιθοτροφείου, ούτε του ιχθυοτροφείου. Mε μια λέξη, ήμασταν αλανιάρηδες. Ένα μεσημέρι είχαμε μια ώρα ανάπαυση. Kάθησα σε μια σκιά και σκεφτόμουν το χάλι μου. Πιο πέρα, στα πενήντα μέτρα περίπου, ήταν ο τοίχος που μάντρωνε το στρατόπεδο. Kοντά στον τοίχο, από τη μέσα μεριά είχε ένα δέντρο κι ένα έξω από τον τοίχο. H απόσταση από το μέσα δέντρο με το έξω, ήταν καμιά δεκαριά μέτρα. Kαθώς χάζευα προς τον ουρανό και τα δέντρα, βλέπω ένα πουλάκι, που πήγε και κάθησε σ' ένα κλαδί στο μέσα δέντρο. Aφού κοίταξε μια αριστερά μια δεξιά, δίνει μια και πάει στο έξω δέντρο. Aυτό έγινε δυο-τρεις φορές. Kαι τελικά πέταξε προς την πόλη. Kοίταξε, λέω, με πόση ευκολία βγαίνει έξω από το στρατόπεδο το πουλάκι κι εγώ δεν μπορώ να κάνω ούτε ένα βήμα. Tο ζήλεψα και ήθελα να 'μουν κι εγώ πουλί, να πετάξω και να γυρίσω πίσω στις αγάπες μου. Στη Θεσσαλονίκη, στη μουσική, στους φίλους μου. Ποιος ξέρει; σκέφτηκα. Ίσως από κείνο το περιστατικό να μπήκαν μέσα μου τα πουλιά.
Τα τραγούδια...
Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά Ερμηνεία: Μανώλης Καναρίδης / Δίσκος 45 στροφών - 1961
Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά και δέντρα μαραμένα θα κλαιν στον κήπο σου πουλιά και μια καρδιά στα ξένα
Αν δεις στον ύπνο σου εκκλησιά αν δεις την Παναγία κάνε τον πόνο μου χαρά το δάκρυ μου ευτυχία Αν δεις σε χέρι παιδικό πουλάκι πληγωμένο πάρε τις στράτες να με βρεις εγώ σε περιμένω
Αποχαιρετισμός (Μη μου θυμώνεις μάτια μου) Ερμηνεία: Χορωδία Φ.Ε.Μ. / Δίσκος 45 στροφών - 1964
Μη μου θυμώνεις μάτια μου θα φύγω για τα ξένα πουλί θα γίνω και θα'ρθω πάλι κοντά σε σένα Άνοιξτο παραθύρι σου έρωτα ,βρε αδερφέ μου και με γλυκό χαμόγελο μια καληνύχτα πες μου Μη μου θυμώνεις μάτια μου παρηγοριά και φως μου κι αυτή τη δύσκολή στιγμή μόνο κουράγιο δως μου
Βασανάκι βασανάκι Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας / Δίσκος 45 στροφών - 1971
Κόψε κυρά βασιλικό και στρώσε το τραπέζι βάλε και στο γραμμόφωνο κάτι παλιό να παίζει Βασανάκι βασανάκι η ζωή μας γέρασε κι η χαρά από μπροστά μας βιαστική προσπέρασε Σπάσε κυρά και το κλουβί τ' αηδόνι να πετάξει κι είναι βαριά η φυλακή ας είναι κι από μετάξι
Είχα ένα καραβάκι Ερμηνεία: Θάνος Βίνος-Μανώλης Καναρίδης / Δίσκος 45 στροφών - 1961
Είχα ένα καραβάκι και ταξίδευα ο φτωχός νηστικός και διψασμένος κι από αγάπη ορφανός. Άστρα και θαλασσοπούλια είχα για παρηγοριά λιμανάκι της καρδιάς μου μιαν αγάπη στη στεριά. Έχασα το καραβάκι και πλανιέμαι μοναχός στην αγάπη πληγωμένος και στο κύμα ναυαγός
Έρημος μες στην ερημιά Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας / Δίσκος: "Όταν ανθίζουν πασχαλιές" - 1971
Ούτε ένα αηδόνι στον μπαχτσέ ούτε ένα περιστέρι κι έμεινε άδειο κι ορφανό το παγωμένο χέρι Έρημος μες την ερημιά μ' ένα μαχαίρι στην καρδιά Ήρθε νοτιάς ήρθε χιονιάς κι ακόμα δεν εφάνης το παγωμένο χέρι μου για λίγο να ζεστάνεις Έρημος μες την ερημιά μ' ένα μαχαίρι στην καρδιά Κι αν η δική σου μαχαιριά τα σπλάχνα μου τρυπάει το τσακισμένο χέρι μου το χέρι σου ζητάει Έρημος μες την ερημιά μ' ένα μαχαίρι στην καρδιά
Ήθελα να 'μουνα πουλί Ερμηνεία: Γιάννης Καλατζής / Δίσκος: "Όταν ανθίζουν πασχαλιές" - 1971
Ήθελα να 'μουνα πουλί να 'μουν χελιδονάκι να σ' αγαπώ την άνοιξη και το καλοκαιράκι. Ήθελα να 'μουν σύννεφο τον κόσμο να γυρίζω κι όταν σε καίει ένας καημός εγώ να σε δροσίζω. Ήθελα να 'μουν αετός να μη με πιάνει μπόρα να σ' αγαπώ μες στη ζωή κάθε στιγμή και ώρα.
Κάτω στα Πετράλωνα Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας / Δίσκος 45 στροφών - 1968
Κάπου στα Πετράλωνα ένα χελιδόνι έφερε την άνοιξη έστησε φωλιά Άνθισε η γειτονιά άνθισαν οι δρόμοι η παλιά αγάπη μου γύρισε ξανά Κάπου στα Πετράλωνα ο χορός αρχίζει το τραγούδι άναψε στις καρδιές φωτιά Κι ο γλυκός ο μπαγλαμάς κάτι μουρμουρίζει κι η παλιά αγάπη μου γύρισε ξανά
Όταν ανθίζουν πασχαλιές Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας & Χορωδία / Δίσκος 45 στροφών - 1971
Είπες πως θα 'ρθεις να με βρεις μα γέρασ' η καρδιά μου κι ούτε πουλί φτερούγισε μέσα στην ερημιά μου Χελιδονάκι του Μαγιού πόσο πολύ σου μοιάζω όταν ανθίζουν πασχαλιές κι όταν αναστενάζω
Μη μου θυμώνεις μάτια μου Ερμηνεία: Γιάννης Πουλόπουλος / Δίσκος 45 στροφών - 1965
Μη μου θυμώνεις μάτια μου που φεύγω για τα ξένα πουλί θα γίνω και θα ρθω πάλι κοντά σε σένα Άνοιξ' το παραθύρι σου ξανθέ βασιλικέ μου και με γλυκό χαμόγελο μια καληνύχτα πες μου Μη μου θυμώνεις μάτια μου τώρα που θα σ' αφήσω κι έλα για λίγο να σε δω να σ' αποχαιρετήσω
Ξενάκι είμαι και θα 'ρθω Ερμηνεία: Γιάννης Καλατζής / Δίσκος 45 στροφών - 1971
Απόψε μαυρομάτα μου σου χάρισα τα νιάτα μου και βρέθηκα στην ξενιτιά πουλί σε θάλασσα πλατιά Ξενάκι είμαι και θα ‘ρθω στο στρώμα σου να κοιμηθώ κι αν σε μαλώσουν μην ντραπείς ξενάκι είμαι να τους πεις Το φεγγαράκι ρώτησα πού θα σε βρω αρχόντισσα και μου είπε ο αυγερινός εκεί που φέγγει ο ουρανός
Σ' αυτή την πόλη Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας / Δίσκος: "Τρελλοί και άγγελοι" - 1986
Μ' ένα τσιγάρο όταν νυχτώνει μες στο μυαλό μου παίρνεις μορφή. Γίνεσαι κόσμος, ήλιος κι αστέρια, μέσα στα χέρια λευκό πουλί. Μ' ένα τσιγάρο έρχεσαι πάλι στο άδειο σπίτι το σκοτεινό, κι όπως σε βρίσκω μέσα στη ζάλη αρχίζω πάλι να ξαναζώ. Σ' αυτή την πόλη μ' άφησες μόνο και είμαι δέντρο στην πυρκαγιά. Εσύ με είδες σαν δολοφόνο κι εγώ σε είδα σαν Παναγιά
Το λιμάνι (Είπες αντίο) Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας / Δίσκος 45 στροφών - 1969
Κάναμε όνειρα και χτίζαμε παλάτια και λογαριάζαμε να ζούμε σαν πουλιά μα ήρθαν βοριάδες και καταιγίδες και μας γκρεμίσαν της αγάπης τη φωλιά Και στο λιμάνι ήρθε το πλοίο είπες αντίο και σου είπα έχε γεια κι έμεινα μόνος μπρος στο μουράγιο χωρίς κουράγιο και συντρίμμια την καρδιά
Το περιστεράκι Ερμηνεία: Ζωίτσα Κουρούκλη / Δίσκος: "Ζωίτσα Κουρούκλη-Τα ωραιότερά μου τραγούδια" - 1992
Περιστεράκι μου , σαν σε κοιτάζω νιώθω μια θλίψη κι αναστενάζω κι όνειρα κάνω κάθε φορά περιστεράκι μου νά'χα φτερά Σ'όλο τον κόσμο πως θα πετούσα και την αγάπη θ'αναζητούσα θά'ταν για μένα διπλή χαρά περιστεράκι μου , νά'χα φτερά Όταν η μέρα γλυκοχαράζει μες στην ψυχή μου πόθος φωλιάζει κι όλο κοιτάζω τον ουρανό περιστεράκι μου αχ, πως πονώ
(Τα στοιχεία των ερμηνευτών και των δίσκων έχουν παρθεί από το βιβλίο του Σταύρου Κουγιουμτζή "Χρόνια σαν βροχή", Εκδ. Ιανός, 2005. Σε όλα τα τραγούδια αναγράφεται η πρώτη χρονολογικά έκδοση του κάθε τραγουδιού)
Περισσότερα: http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=Blog&file=page&op=viewPost&pid=2540#ixzz3VXOPOrrx
